ΑΓΧΟΣ : Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΑΣΚΑΡΑΣ

ΑΓΧΟΣ : Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΑΣΚΑΡΑΣ

Αγχώδεις Διαταραχές

Ο Πλάτων,  στην Πολιτεία περιέγραψε τον ανθρώπινο νου ως το συνδυασμό τριών στοιχείων- μερών: λογιστικού(γνωστικού), θυμοειδούς(συναισθηματικού) και του επιθυμητικού( ενστικτώδους). Η σύγχρονη γνώση της Νευροφυσιολογίας και της Νευροαπεικόνισης, μας επιτρέπουν να επιβεβαιώσουμε την Πλατωνική θεωρία.

Τα παραπάνω μέρη- συστήματα του εγκεφάλου λειτουργούν αρμονικά μεταξύ τους, ώστε να διατηρείται η ατομική ισορροπία. Το αν θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα του εγκεφάλου και του υπόλοιπου οργανισμού να  απαντούν στις προκλήσεις- ερεθίσματα του περιβάλλοντος με σωστή προσαρμοστική συμπεριφορά και κατάλληλες , φυσικές σωματικές αλλαγές . Το άγχος είναι ένα βίωμα που χαρακτηρίζεται από  αίσθημα επικείμενου κινδύνου και συνοδεύεται από σωματικές  εκδηλώσεις υπερδραστηριότητας του αυτόνομου νευρικού  συστήματος. Διακρίνεται από το φόβο ο οποίος είναι πρόσφορη αντίδραση σε γνωστό  κίνδυνο.

Σημεία:

-Τρόμος, αίσθημα αστάθειας

-Μυικές συσπάσεις, μυική τάση

-Κεφαλαλγία

-Αίσθημα δύσπνοιας-υπεραερισμός

-Εύκολη κόπωση

-Επίταση αντίδρασης στο ξάφνιασμα

-Εξάψεις, ωχρότητα

-Ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών

-Εφίδρωση, ξηροστομία

-Διάρροια, συχνουρία

-Παραισθησίες, δυσκαταποσία

-Ψυχρότητα άκρων χειρών

Συμπτώματα:

-Αίσθημα έντονου φόβου

-Δυσχέρεια συγκέντρωσης

-Υπερεπαγρύπνιση

-Αυπνία

-΄΄κόμπος στο λαιμό΄΄

-Ανακάτεμα ή σφίξιμο στο στομάχι

-Μείωση της libido

Διαγνωστικά κριτήρια διαταραχής  γενικευμένου  άγχους

Υπέρμετρο άγχος και ανησυχία,  που εμφανίζονται  τις περισσότερες μέρες μιας περιόδου τουλάχιστον 6 μηνών και σχετίζονται με γεγονότα ή δραστηριότητες  (εργασία,  σχολείο, κοινωνική ζωή) .

Το άτομο δυσκολεύεται να ελέγξει την ανησυχία του

Υπάρχουν τεντωμένα νεύρα , εύκολη κόπωση, ευερεθιστότητα, δυσχέρεια  συγκέντρωσης, το μυαλό αδειάζει. Παρατηρείται μυική  τάση,  διαταραχές  στον ύπνο και διαταραχές  πρόσληψης  τροφής.

Προκαλείται σημαντική δυσφορία,  κοινωνική και  επαγγελματική έκπτωση, διαταραχές λειτουργικότητας    σε   όλους τους τομείς της ζωής.

Τα συμπτώματα κυμαίνονται  με εξάρσεις και υφέσεις

Αφορά ενήλικες  και παιδιά

Στα παιδιά αρκεί μόνο ένα σύμπτωμα από τα προαναφερόμενα για να μπει η διάγνωση. Επίσης μπορεί να υπάρχει νευρικότητα, συστολή και αποφυγή των ψυχοπιεστικών καταστάσεων που προκαλούν άγχος.

Συχνά το Άγχος υποδύεται σωματικά συμπτώματα, τα οποία και προκαλούν έντονη ανησυχία, με αποτέλεσμα ο ασθενής να καταφεύγει σε πολλούς συναδέλφους( Καρδιολόγο, Πνευμονολόγο, Παθολόγο, κα.), πριν χτυπήσει την πόρτα του ειδικού Ψυχικής Υγείας.  Θεωρούμε ότι ο κάθε άνθρωπος γεννιέται με ένα όργανο- στόχο απέναντι στο άγχος( ημικρανίες, ευερέθιστο έντερο, διαταραχές εμμήνου ρύσεως, κτλ)Επίσης εμφανίζονται πολλά απότοκα συμπτώματα και υπάρχει συννοσηρότητα.  Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το άγχος είναι υπαρκτή κλινική οντότητα από την πρώιμη βρεφική ηλικία. Οι γυναίκες υποφέρουν  σε διπλάσια συχνότητα από τους άντρες.

Αφορά το 8%του πληθυσμού, ενώ το καθημερινό άγχος , που είναι σαφώς λιγότερο επιπλεγμένο,  αφορά πρακτικά όλους μας.

Τα παιδιά εμφανίζουν σειρά ψυχοσωματικών συμπτωμάτων όπως κοιλιακό άλγος, κεφαλαλγία κ.τ.λ. Αυτές οι εκδηλώσεις οφείλονται στην συνύπαρξη πολλών παραγόντων:

-βιολογικοί ( νευρωνική υπερδραστηριότητα εγκεφαλικών σχηματισμών, αύξηση / μείωση ουσιών  κτλ)

-ψυχικοί(παιδικοί φόβοι προσωπικής διάλυσης)

-γενετικοί(ύπαρξη συγγενούς με άγχος, ύπαρξη συγκεκριμένων γονιδίων)

-μαθησιακοί(μάθηση, ταύτιση, μίμηση)

-κοινωνικοί

-εξελικτικοί

-οικογενειακοί

Ουσιαστικά μπορούμε να πούμε ότι το άγχος κληρονομείται αλλά και μαθαίνεται. Ένα παιδί κληρονομεί από έναν αγχώδη γονέα  την προδιάθεση  απέναντι στο άγχος. Επιπλέον καθώς μεγαλώνει και βλέπει το γονέα να δρα και να αντιμετωπίζει αγχωτικά την καθημερινότητα, μιμείται και αντιδρά το ίδιο αγχωτικά στα πλαίσια μιας μαθημένης πλέον συμπεριφοράς. Στο  σώμα γίνονται αισθητές μεταβολές της φυσιολογικής λειτουργίας  σαν αποτέλεσμα ενδογενών βιοχημικών αντιδράσεων στον εγκέφαλο.

Υπάρχει επίσης μια λειτουργία- παγίδα του άγχους. Ας  φανταστούμε το άγχος σαν μια καμπύλη.  Το άγχος έχει φυσιολογικά μια κλιμάκωση που αρχίζει σιγά, οδηγείται σε αύξηση σταδιακά, φτάνει σε ένα κορυφαίο σημείο και στη συνέχεια μειώνεται και λύεται. Το άτομο που βιώνει επί μακρόν το αίσθημα άγχους, βιώνει σε χρόνους πολύ συντομότερους  την κορύφωση, κάτι που προκαλεί  έντονη δυσφορία  και την εντύπωση ότι η κατάσταση συνεχώς χειροτερεύει.

Η θεραπευτική παρέμβαση κρίνεται σκόπιμη άμεσα και είναι πολυεπίπεδη. Οι μορφές που λαμβάνει το άγχος είναι πολλές και σύνθετες και μπορούν πρακτικά να ακινητοποιήσουν το άτομο σε μια κατάσταση μόνιμης αναπηρίας. Η χορήγηση  αγχολυτικών φαρμάκων κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις  στη συνταγογράφηση παγκοσμίως.

Θώμη Κουμπούρα, Παιδοψυχίατρος

Κοινοποιήστε το!